Ostrvo Kos je veliko ostrvo smešteno u Egejskom moru, veoma blizu Turske Antalijske obale. Kos je treće po veličini ostrvo u Dodekaneskoj grupi ostrva (na grčkom jeziku reč “Dodekanisa” znači dvanaest ostrva. Reč je nastala od dve grčke reči, “dodeka” što znači 12 i reči “nesos” što znači ostrvo. Dodekanisa je grupa ostrva u koju spadaju 12 većih i 150 manjih grčkih ostrva u Egejskom moru). Kos je drugo najnaseljenije ostrvo u Grčkoj, dok se na prvom mestu nalazi Rodos. Ostrvo je 45km dugo i od 2 do 11km široko. Kos je od Turske obale udaljen samo 4 km.
Poreklo imena Kos
Brojne antičke legende su povezivane sa imenom ostrva Kos. Jedna od legendi kaže da je za vreme bitke Bogova protiv Titana (grčka mitologija) u kojoj su Bogovi izvojevali pobedu, nekoliko Titana je uspelo da pobegne na ostrvo Kos, tako da je prvo ime ostrva bilo Kinis, od imena Titana Konis i ime Koja od Tiatana Koio.
Druga legenda pak kaže da je ostrvo dobilo ime po drugoj kćerki kralja Meropasa, zvanoj Kos. Sa druge strane pojedini istoričari tvrde da se princeza zapravo zvala Astipalaja.
Antička istorija
Prema istoričarima, ostrvo je naseljeno u ranom četvrtom veku pre nove ere. Prvi stanovnici Kosa su bili Proheleni, Pelazgijanci i Lelezi. Drugi narodi kao što su Karezi i Krićani su ostrvo naselili nešto kasnije.
Nakon što je cunami talas, izazvan vulkanskom erupcijom, uništio Mikensku civilizaciju, preživeli stanovnici Mikene su se preselili na Kos.
U šestom veku p.n.e. ostrvo osvaja Persija. U početku je odnos sa Persijancima bio prijateljski, ali kada su stanovnici Kosa odbili da se priključe persijskoj vojsci koja je imala ya cilj da napadne Grčku, osetili su gnev persijskih vladara. Stanovnici ostrva su bili primorani da sagrade 5 brodova koji su se pod prisilom pridružili persijskoj floti. Persijanci su izgubili bitku kod Plateje a ubrzo zatim i pomorsku Mikalsku bitku, nakon čega se Kos zajedno sa drugim Grčkim teritorijama oslobodio persijske dominacije.
U petom veku p.n.e. ostrvo Kos se pridružio Delskom savezu, koalicionom savezu grčkih polisa, koji je stvoren sa ciljem odbrane od Persije. Zbog pohlepe i žeđi za moći polisi koji su bili u ovom savezu su zaratili među sobom, pri čemu je buknuo čuveni Peloponeški rat. Kos je tada stajao uz Atinjane što je bio razlog iz kog su Spartanci došli na Kos i poharali ga.
Nakon pobede Spartanaca i kraja Peleponeškog rata, Kos je uspeo da se oporavi zahvaljujući trgovini.
Za vreme rasta Makedonske države Kos je stajao uz Filipa (oca Aleksandra Makedonskog) a potom uz njegovog sina Aleksandra Velikog. U ovom period Kos je značajno napredovao a populacija ostrva je brojala neverovatnih 160.000 stanovnika (danas na Kosu živi 33.000 ljudi).
Rimski period
Kako je rimsko carstvo širilo svoj uticaj, ostrva Kos i Rodos su se opredelili da se bore na strani Rima protiv Filipa V, tadašnjeg kralja Makedonije. U bici kod Kinosa Rimljani su odneli pobedu.
Godine 88. P.n.e. kralj Pontus je opkolio Kos, dok je 82 godine p.n.e. ostrvo Kos je postalo provincija Rimskog carstva zajedno sa okolnim ostrvima.
Iako je Tiberije garantovao stanovnicima Kosa posebna prava (izuzimanje od poreza), ostrvo je opljačkano i poharano, lišeno svog kulturnog nasleđa koje je kasnije služilo za ulepšavanje Rima.
Nakon pada Zapadnog rimskog carstva, ostrvo je pripalo Istočnom rimskom carstvu. Tokom ovog perioda ostrvo su napadali i pljačkali Vandali, Vizigoti, Arapi i Normani. Godine 1160 Kos su privremeno zauzeli Krstaši. Kada su, godine 1204 Krstaši osvojili Konstantinopolj (pod patronažom Pape, Krstaši nikada nisu osvojili Svetu Zemlju, ali su osvojili Konstantinopolj), veliki deo osvojenog “plena” (blaga Konsdtantinopolja) su preneli za Italiju i druge evropske države. Iste godine Kos je potpao pod vladavinu Republike Venecije. Godine 1262 vladar Istočnog rimskog carstva, Mihajlo VIII Paleolog je uspeo da povrati Kos, ali ga je ubrzo morao ustupiti Republici Đenovi.
Godine 1304 Republika Đenova je prodala Kos, Rodos i druge teritorije vitezovima reda Sveti Jovan. Vladavina vitezova je trajala 218 godina. Vitezovi nikada nisu bili prihvaćeni od strane lokalnog stanovništva.
Turska okupacija i moderno doba
Godine 1523, turski sultan Sulejman je osvojio ostrvo Kos. Iako su meštani pokazali neverovatan otpor, to nije bilo dovoljno I ostrvo je ponovo palo u ruke stranog vladara. Prema dogovoru između Turaka i vitezova, vitezovi su mogli da napuste ostrvo dok su Grci ostavljeni na Tursku nemilost. Turska okupacija je trajala 390 godina a Grci su izgubili veliki deo populacije zahvaljujući čuvenim turskim metodama – odvođenje mlade dece u čitluk, mučenje i ubistva.
Godine 1821 stanovnici Kosa su se pridružili ostalim Grcima koji su ustali protiv Turaka, ali nažalost, ubrzo posle, 92 plemića su obešena, pored Hipokratovog drveta.
Godine 1912 zajedno sa Dodekanskim ostrvima, Kos je potpao pod vladavinu Republike Italije. Italijani su obećali da če ostrvo osloboditi od Turaka zbog čega su bili dobrodošli na ostrvu. Ipak, Italijani su ubrzo promenili mišljenje, i počeli sa ugnjetavanjem meštana. Za vreme ovog perioda 30 mozaika su ukradena sa Kosa, jer su Italijani želeli da obnove Palatu Velikog Majstora na Rodosu.
Godine 1943, za vreme Drugog svetskog rata, ostrvo su od Italijana preuzeli Nemci. Ovo je donelo dodatnu nesreću lokalnoj populaciji. Nakon Drugog svetskog rata, ostrvo Kos preuzima Velika Britanija.
Konačno, 7. Marta 1949 godine, nakon ugovora iz Pariza, narodi Deocezanskih ostrva su se pridružila svojim sunarodnicima i konačno se mogla uzdići Grčka zastava na grčkoj zemlji.
Interesantne činjenice
Kos je neverovatno ostrvo namenjeno onima koji vole da uživaju u avanturi, da otkrivaju dugu istoriju ostrva, mediteranske plaže, srednjovekovne tvrđave i skrivene termalne izvore. Hipokrat, otac modern medicine, je rođen na ostrvu Kos u petom veku p.n.e. Zbog svoje duge i često nasilne istorije ostrvo Kos je dom brojnim srednjovekovnim zamcima. Pojedine plaže mogu izgledati jednostavno ali su prijatni odmori zagarantovani.
Krit je peto najveće ostrvo na Mediteranu i najveće među grčkim ostrvima. Glavni grad i administrativni centar je Irákleio ili Heraklion koji se nalazi na sjevernoj obali. Postepeno nagnuta severna obala se sastoji iz prirodnih luka i obalnih ravnica, gde se nalaze glavni gradovi poput Kjanje ili Hanje na Grčkom, Retimna i Herakliona. Peščane i šljunkom posute plaže obrubljuju obalu. Krit ima šest malih reka, kao i izvore, sezonske izvore i bare, jedno prirodno slatkovodno jezero (jezero Kournás) i nekoliko veštačkih jezera. Kritskim krajolikom dominira karakteristična mediteranska klima. Palme su isprekidane duž obala, a cedri se mogu naći na istoku. Niz biljnih vrsta i cveća uspeva u umerenoj klimi, od kojih su mnoge autohtone vrste. Stotine vrsta ptica selica posećuju Krit, a ima i nekoliko malih divljih životinja. Krit je izuzetno raznoliko ostrvo na kom ćete sigurno uživati jer pored plaža i sunca ovde možete videte prirodna jezera, nacionalne parkove, pećine koje imaju veliki istorijski značaj, ostatke Minojske culture koje danas čini kutlurno nasleđe Krita.
