Cetinjski manastir se nalazi u centru Cetinja, u podnožju planine Orlov Krš. Ivan Crnojević, vladar Zete, je osnovao Cetinjski manastir, krajem XV vijeka. Turski sultan Mehmet II je 1479. godine napao Zetu, a Ivan Crnojević je bio prisiljen da napusti zemlju i sakrije se u Italiji. Legenda kaže da je Ivan u italijanskom gradu Ankoni imao priliku da vidi crkvu posvećenu Bogorodici, koja ga je toliko očarala da je dao obećanje da će po povratku u Crnu Goru sagraditi jednu takvu bogomolju. Godine 1481 Mehmet II umire a Ivan se vraća u domovinu i preuzima vlast. Ivan Crnojević je svoju rezidenciju premjestio sa Skadarskog jezera na Cetinje,u podnožje Lovćena, oblast upotpunosti nepristupačana neprijatelju. Ovde je godine 1484 Ivan Crnojević sagradio Cetinjski manastir, gde je kasnije premestio mitrolopoliju. Ivan je Cetinjskom manastiru darovao zemlju I šume, kao i sve ono što im je bilo potrebno za nesmetan razvoj mitropolije.
Prvobitan manastir se sastojao iz crkve rođenja Bogorodice, male crkve Svetog apostola Petra, čelija, poljoprivrednih graševina i puškarnice. Ivana je nasledio sin Đorđe koji je na Cetinju otvorio prvu štampariju koja je počela sa radom 1493 godine. Štamaprija je ubrzo posle početka korišćenja prenijeta u Cetinjski manastir a prva štampana knjiga bila je “Oktoih” ili “Osmoglasnik” (pravoslavna bogoslužbena knjiga - zbornik pesama posvećenih Hristovom vaskrsenju) koja se I danas čuva u manastirskom muzeju.
Za vrijeme Morejskog rata (1684-1699) koji se vodio između mletačke republike i Osmanskog carstva, manastir je u potpunosti uništen. Manastir je stradao jer je u to doba bio venecijanski garnizon koji su Turci pokušali da osvoje. Postavivši eksploziv u manastiru I napustivši ga, Venecijanci su digli u vazduh nekoliko stotina pripadnika osmanske vojske a zajedno sa njima I skoro cio manastir.
Godine 1702 Mitropolit Danilo je sagradio novi manastir, na padinama planine Oro, od dijelova starog manastira. Nažalost bitke sa Turcima su nastavljene čitavu deceniju kasnije a 1714 godine manastir je ponovo uništen kao i čitava zemlja koju je vojska od preko 100.000 Turaka poharala. Mitropolit Danilo je 1715 godine otputovao u Rusiju kako bi izmolio pomoć od Ruskog cara Petra I za obnovu zemlje. Novac je dobio u carskom gradu Petrogradu te je od istog obnovio manastir na Cetinju 1724 godine.
Za vrijeme mitropolita Svetog Petra Cetinjskog tj Petra I Petrovića Njegoša, manastir je ponovo bio uništen od strane paše Mahmuda Bušatlije (1785 godine). Tokom sledećeg napada paša je ubijen (bitku je predvodio Sveti Petar sa krstom), a njegova lobanja se čuva u Cetinjskom manastiru, kao symbol veike pobjede Crnogoraca. Sveti Petar Cetinjski je zanovio manastir i izgradio novu ćeliju koja I danas postoji.
Sveti Petar je za svog naslednika odredio Petra II Petrovića Njegoša koji je za vrijeme svoje vladavine u mnogome manastir proširio. Za vrijeme vladavine Njegoša u manstiru je radila štamparija, škola, mnoge internacionalne ličnosti su dolazile u manastir uključujući tadašnje ruske kneževe.
Možemo reći da je najveći procvat nastupio za vrijeme Njegoševe vladavine Crnom Gorom. Kasniji mitropoliti su doprinijeli daljem razvoju manastira koje poprimio vremenom današnji izgled.
U manastiru se nalaze mošti Sv. Petra Cetinjskog, desna ruka Jovana Krstitelja, kao i čestica Časnog krsta Gospodnjeg. Ovo su jedna od najznačajnijih hrišćanskih relikvija na svijetu. U Cetinjskom monastiru je očuvana ćelija sv. Petra Cetinjskog, u kome se čuva čestica relikvija Sv. Feodora Stratilata. U muzeju manastira može se videti kruna Svetog Stefana Dečanskog, epitrahilj Sveti Sava I, odjeću crnogorskih mitropolita kao i brojne poklone ruskih careva, kao i vrijedne kolekcije rukopisa i štampanih knjiga iz XIII vijeka.
Iako skorman po izgledu, manastir je neprocijenjivo kulturno, religijsko i duhovno blago Crne Gore. Savjteujemo da nikako ne propustite da ga posjetite dok ste na Cetinju.
ULAZ U MANASTIR JE BESPLATAN
Fotografisanje u crkvi je zabranjeno.
Potrebna je prikladna odjeća pri ulazu u manastir.
Autor teksta:
Marijana Niković licencirani turistički vodič za Crnu Goru
Ukoliko ste zainteresovani za trusitčke ture na srpskom i engleskom jeziku možete me kontaktirati na:
(Viber) 00382 68 230 241
