Narodno pozorište

Narodno pozorište u Beogradu smešteno je u jednu od najraskošnijih i najvećih beogradskih palata iz druge polovine 19.veka. Nalazi se u samom centru grada, na Trgu republike, gde svojim izuzetnim izgledom mami poglede prolaznika. Danas predstavlja jednu od najznačajnijih i najreprezentativnijih kulturnih institucija Srbije.

Sredinom 19. veka javlja se ideja o osnivanju stalnog pozorišta u Beogradu. Prve predstave izvodjene su u adaptiranim prostorima poput hotelskih i kafanskih sala. Angazovanjem pozorišnog saveta i samog kneza Mihaila Obrenovića 1686. godine doneta je odluka o lokaciji za podizanje nove pozorišne zgrade na mestu nekadašnje Stambol kapije. Već naredne godine sagrađena je zgrada nacionalnog teatra.

Narodno pozorište je gradjeno u stilu akademizma a po rasporedu masa, horizontalnoj i vertikalnoj podeli površina i izabranim motivima površinske obrade glavne fasade, Narodno pozorište podsećalo je na Milansku skalu koja je sagradjena 90 godina ranije. Kod uredjenja enterijera primetno je ugledanje na italijanske pozorišne dvorane, gde se u prvi plan isticalo uređenje i udobnost gledališta. O značaju koji je podizanje ovog objekta imalo u svesti srpskog naroda govori i to da je čitav trg ispred zgrade pozorišta dobio naziv Pozorišni trg, a u isto vreme od Velike pijace, danas Studentskog trga, preuzeo status glavnog gradskog trga.

Ratovi i razaranja koje je Beograd doživeo nisu zaobišli ni Narodno pozorište. Zgrada pozorišta je u više navrata pretrpela razna oštećenja ali isto tako svaki put je rekonstruisana, dodato je nešto novo što bi ovoj staroj beogradskoj dami isticalo šarm i lepotu kakvu zaslužuje. Poslednja od ovih rekonstrukcija završena je 1989. godine kada je zgradi vražen izgled iz perioda pre Drugog svetskog rata.
U narodnom pozorištu u Beogradu postoje tri umetnička ansambla: drama, balet i opera.


Zanimljivosti

• Knez Mihailo Obrenović, čijim je ličnim zalaganjem i materijalnim sredstvima ideja o nacionalnom teatru postala stvarnost, nije poživeo dovoljno dugo da bude svedok izgradnje pozorišne zgrade. ubijen je u atentatu u Košutnjaku u junu 1868. godine. Prva predstava koja je odigrana u novopodignutom bila je Posmrtna slava kneza Mihaila koju je za tu priliku napisao Đorđe Maletić.
• Narodno Pozorište je izgrađeno na mestu nekadašnje Stambol kapije. Ovu kapiju napravili su Austrijanci sredinom 18. veka a naziv Stambol kapija je dobila iz razloga što je put koji vodio od nje išao ka Istanbulu. U blizini ove kapije Turci su na kolac nabijali neposlušne Srbe, zbog čega je kapija bila ozloglašena u srpskom narodu i predstavljala je simbol stradanja pod Osmanskim carstvom. Po naredbi kneza Mihaila, kapija je srušena 1866. godine.
• Zbog svojih kulturnih, istorijskih, arhitektonskih, urbanističkih, umetničkih i estetskih vrednosti, Narodno pozorište u Beogradu dobilo je status kulturnog dobra od velikog značaja 1983.